Aikido als bron van zelfkennis (door Arnoud Reinders)

In 2007 ben ik met aikido begonnen. Hoe ben ik daartoe gekomen? Een jongere collega van mij vertelde me eens op het werk dat hij een fanatiek beoefenaar van aikido was. Meteen begon hij een enthousiast verhaal af te steken dat ik slechts gedeeltelijk begreep, maar omdat ik hem wel sympathiek vond bleef ik beleefd luisteren tot hij was uitgesproken.



Twee weken later liep ik terug naar huis van een grote winkel in de Elandstraat waar ik wel vaker kwam en werd mijn aandacht getrokken door een aanplakbiljet achter een van de ramen in een zijstraat. School voor aikido las ik en flarden van het verhaal van de collega schoten mij te binnen. Dus ik dacht why not en ik maakte een afspraak om eens te komen kijken op een donderdagavond.

Ik herinner mij dat de deur werd opengedaan door een nogal stevige man van middelbare leeftijd. Hij nam even later plaats naast mij op een van de bankjes langs de zijkant van de mat. Op een vraag van mij of hij ook aan sport deed vroeg hij of ik dat echt wilde weten. Ik antwoordde bevestigend en had meteen spijt.

Wat volgde was een uitgebreid levensverhaal doordrenkt met bloederige vechtpartijen en ziekenhuisopnamen waarbij hij ter illustratie enkele keren zijn vuist vlak voor mijn neus liet verschijnen om bepaalde scenes te verlevendigen. Toch slaagde ik erin om tussendoor wat op te vangen van de les die geleid werd door een iets oudere Indische dame die zeer actief rondliep en allerlei aanwijzingen gaf in het Engels bij al die vreemde bewegingen en zo te zien de wind er goed onder had (in my lessons there is no sitting down).

Het viel me ook op dat de vechtersbaas, die mij toch wel een beetje zenuwachtig had gemaakt, zich na afloop uiterst serviel naar deze dame toe gedroeg. Zij toonde zich volkomen meester van de situatie en gaf hem de begeerde complimenten voor het feit dat hij een beter merk schoonmaaklapjes had gekocht.

Enfin, met de gedachte dat deze meneer wellicht niet representatief was voor de gemiddelde aikidoka (hij bleek later de stiefvader te zijn van een meisje dat daar trainde), ben ik toen regelmatig naar de lessen gegaan. Later ben ik ook de zwaardlessen gaan volgen. Ik ging trainen op donderdagavond en zondagmiddag.

Aikido is voor mij een langdurig proces waarbij ik ook wel eens heb overwogen om te stoppen. Waarom ik toch heb doorgezet? Wat meetelt is dat ik graag beweeg. Ik heb altijd veel gewandeld en gefietst en doe dat nog steeds. Ook is het handig dat de dojo voor mij op loopafstand is. Verder heb ik grote bewondering voor sommige aikidoka’s in onze dojo (ik noem geen namen, goede wijn behoeft geen krans) en haal ik inspiratie uit films van O Sensei, Doshu en Tissier.

Ik vond het in het begin best moeilijk om kritiek te incasseren terwijl ik de overtuiging had dat ik het best goed deed. Pas toen ik zelf beter kon voelen kon ik ook de kritiek beter naar waarde schatten. Het is mooi om zelf te merken dat je weer aan het trekken of duwen bent, niet verbonden bent of een techniek probeert te forceren.

En daar zit de parallel met het “echte” leven. Je krijgt een spiegel voorgehouden. Ik merkte dat ik buiten de mat ook wel eens probeerde om een bepaald resultaat af te dwingen. Ik ben opgevoed met het idee dat je stevig moet aanpakken en veel moeite moet doen om iets te bereiken. Lukt het niet, zet dan nog maar een tandje bij. Daardoor kwam ik wel eens wat ruw en dwingend over, zowel op de mat als daarbuiten.

De boodschap in de geest van aikido is om dingen te laten gebeuren, of het nu gaat om vriendschappen, liefde of werk. Maar wel met de goede timing, goed in je eigen centrum, in verbondenheid en tegelijkertijk geheel bij jezelf, en met zachte en soepele doch duidelijke begeleiding van de ander.

Ja, daarom neem ik nu de moeite om ook eens een blog te schrijven. Er stond hierover wel een oproepje in de mail maar Francisca heeft daarna niet gezegd van Arnoud, wordt het niet eens tijd dat je ook eens wat sociaals gaat doen voor de vereniging. Dan had ik ook gedacht van, blèh, er moet weer van alles. Kortom, ze heeft dit dus laten gebeuren.

Overigens valt er ook wel wat te zeggen over het in verbondenheid met uke zijn en tegelijkertijd geheel bij jezelf. Het lijkt in tegenspraak met elkaar. Je bent ofwel bij jezelf ofwel bij de ander. Hoe kun je nou volkomen bij jezelf zijn, je niets aantrekken van uke en tegelijkertijd in verbondenheid met hem of haar?

Ik heb er ook geen antwoord op, alleen de ervaring dat het mogelijk is. Een andere valkuil bij aikido is het vasthouden aan het denken. Net als in het “echte” leven is denken een hulpmiddel dat in de weg gaat staan als je het niet uit kunt schakelen.

Zelf heb ik een document bijgehouden als voorbereiding op het 4de kyu examen met een gedetailleerde beschrijving van alle technieken. Op zich niet verkeerd. Het heeft mij, als iemand die geneigd is op het denken te vertrouwen, wel geholpen, maar op een bepaald moment is het ook handig als je het denken kunt laten voor wat het is zodat je intuïtie de ruimte krijgt.

Intuïtie is belangrijk als je met onverwachte situaties te maken krijgt of bij vormen als de ju waza en de randori. Dan moet je echt uit je comfort zone treden en dat is best eng. Heb je dan nog net zo veel vertrouwen in jezelf als wanneer je gevraagd wordt een eenvoudige shionage omote uit te voeren? Iedereen wil graag een goed figuur slaan, speciaal als er beoordeling plaatsvindt.

Enfin, aikido houdt je een spiegel voor maar je moet er wel in durven kijken. De weg is lang, laten we in elk geval genieten van het avontuur onderweg.

Arnoud