Mijn Kangeiko ervaring

Door: Arnoud Reinders

Terwijl buiten de herfststormen voorbijraasden werden er in de halfverlichte dojo in willekeurige volgorde leuke dia’s met winterse Japanse taferelen vertoond. Zo kregen we in elk geval een indruk van hoe een doorsnee Nederlandse winter er uit hoort te zien. De deur naar de binnenplaats stond open wat wel prettig was vanwege de aanvoer van frisse lucht.

Maandag waren we met ongeveer tien deelnemers. Francisca Sensei liet er geen gras over groeien en zette ons meteen flink aan het werk. We gingen aan de slag met denkbeeldige punten in de ruimte, A, B, C, etc. Het idee is om strak van het ene naar het andere punt toe te gaan en daarbij jezelf in plaats van uke (uke=aanvaller, meester; nage=verdediger, leerling, uitvoerder van de techniek) te bewegen. Uke volgt omdat hij niet los wil laten en de aanval wil voortzetten. 

Deze methode om met punten te werken komt van Tissier, volgens wiens school wij aikido beoefenen. Omdat diverse van de oefeningen met punten die Francisca ons liet doen, sterk leken op bekende technieken zoals ikkyo of shiho-nage, waren we al snel geneigd om deze technieken uit te voeren, in plaats van de opdrachten. Zo blijkt maar weer dat het lastig is om wat is aangeleerd los te laten. 

Ze liet verder zien dat het werken met punten ook helpt bij het naleven van bepaalde aikido-principes zoals rechtop blijven bij bewegen, in je centrum blijven en niet zwalken. Een aardige beeldspraak van Francisca is dat je het lichaam vergelijkt met een kast met laadjes die in- en uitschuiven, armen en benen. Waarschijnlijk moet je dan de handen en voeten vergelijken met laadjes binnen laadjes :)    

Woensdag moesten we ons zwaard meenemen. Het was wel even opletten met zo’n dertien mensen op de mat. Francisca liet ons een zwaardoefening doen om haar verhaal over het werken met punten kracht bij te zetten. Wanneer uke het zwaard heft om een shomen te geven haalt nage uit met een slag van links naar rechts in het horizontale vlak (meteen van punt A naar punt B waarbij Eriks pak bijna werd doorkliefd; goed dat we met houten zwaarden werken), gevolgd door een directe shomen om het hoekje (punt C).

Daarna pasten we hetzelfde idee toe bij de uchi-kaiten-nage. Je stapt direct naar een punt schuin boven je, naast uke (punt A). Vervolgens draai je loodrecht om je as (blijf onder punt A en blijf rechtop) en stap je naar achteren tot in sumo stand (punt B is nu bij je achterste voet). Ten slotte draai je je heup naar voren en laat  je uke voorover rollen (punt C is nu vóór je). 

Ook dit was wel even wennen want je moest de dingen die je geleerd had bij de uchi-kaiten-nage zoals de athami bij het instappen en het zachtjes controleren van de nek bij het werpen van uke eventjes opzij leggen. Bij die dingen wil je uke juist wel controleren, maar dit zijn weer van die schijnparadoxen in aikido waar je al doende mee leert omgaan. Als je je alleen met jezelf bezighoudt, oefen je juist optimale controle uit op de ander. Vervolgens deden we een soortgelijke uchi-kaiten-nage maar dan handachi-wasa (met uke staand en nage op de knieën) en een paar kote-gaeshi’s waarbij we ook volgens de puntenmethode (van A naar B naar C) hebben geoefend.

Donderdag werd het druk. Diverse mensen die vaak bij Robert trainen gaven acte de présence zodat er ineens twee keer zo veel deelnemers waren als aan het begin van de week. Die ochtend hebben we geruime tijd diverse oefeningen in tweetallen gedaan om te leren goed met z’n tweeën de balans te vinden en op elkaar te vertrouwen. Geweldig om te zien hoe twee mensen van verschillend gewicht (ik schat E op 92 en F op 60 kg) toch mooi samen elkaar vasthoudend aan de polsen in perfecte balans naar beneden door de knieën kunnen zakken.   

Vanaf vrijdag leidde Robert de ochtendtraining. Robert heeft echt een eigen stijl van lesgeven. Diverse malen demonstreerde hij alleen - dus zonder uke - de bewegingen die je bij een bepaalde techniek moet uitvoeren (Eerst so, dan soo, dan sooo en dan soooo). Vanwege zijn wat forsere postuur kun je bij hem echt duidelijk de arm- en beenbewegingen zien. 

Verder legt hij in het algemeen wat meer de nadruk op het krijgersaspect van aikido door te wijzen op de verborgen bedreigingen bij een techniek (hier kun je een athami maken en daar kun je uke naar achteren of beneden trekken). Francisca legt in mijn beleving meer de nadruk op de ‘ai’ van aikido, dus de harmonie tussen nage en uke. Bij haar doen we regelmatig oefeningen waarbij uke en nage elkaar zo goed mogelijk aan proberen te voelen. Goed, dit even terzijde. 

Robert begon zijn lessen met ademoefeningen om kracht te verzamelen en eindigde ook met ademoefeningen om kracht af te laten vloeien. Hij liet ons oefenen met behoorlijk geavanceerde technieken, zoals sokumen en nikkyo met één nage en twee ukes.

De laatste dag werd geleid door Robert en Francisca samen. Bijna een half uur wervelden we rond in paren waarbij we ikkyo’s omotes en ura moesten uitvoeren waarbij iedere keer het initiatief door de ander werd overgenomen. Bij zo’n oefening draaiden we een behoorlijk lange tijd in één richting om. Op een bepaald moment werden we zo duizelig dat we wel de andere kant om moesten gaan draaien. De kunst was om een mooie cadans te vinden zonder dat je er echt bij na hoefde te denken, waarbij je natuurlijk wel op dezelfde plaats bleef, onbuigzame arm hield, in een gelijkmatig ritme bewoog, je souvereine verticale houding behield (zoals de kast met de laden) en je ‘heilige ruimte’ innam. 

Kortom, een hoop dingen om niet aan te denken en automatisch goed te laten gebeuren :) Daarna volgden nog enkele technieken en uiteindelijk was daar de afsluiting in de vorm van de uitreiking van de wenspoppetjes en de certificaten. Doe één wens voor het komende jaar en kleur daarbij één oog in van het poppetje. Als je wens in vervulling is gegaan kun je het andere oog inkleuren.

De certificaten waren voorzien van de afbeelding van Tengu, de Japanse demon die door zijn afschrikwekkende uiterlijk arrogante Japanse geestelijken tot de orde roept. Verder schijnt Tengu een Japanse meester de edele kunst van het zwaardvechten te hebben geleerd. De bijbehorende lijfspreuk luidt Ko Ken Chi Ai wat zo veel wil zeggen als Learning love through crossing swords. 

De Japanse echtgenote van Mathieu had voor de gelegenheid een rijsttaart gemaakt die Francisca kapot mocht slaan met de hamer volgens de Japanse traditie. Helaas bleek de taart niet keihard doch elastisch te zijn zodat de hamer bijna retour afzender terugveerde. Waarschijnlijk was één week niet genoeg geweest om de taart uit te laten harden. Maar goed, het gaat natuurlijk om de symboliek en een Kan Geiko van één week is ook wel voldoende. 

Toen was het echt smullen geblazen want diverse mensen hadden zo veel  lekkernijen gemaakt en meegebracht dat de aangekondigde koffietafel wel een understatement genoemd kon worden. Na elkaar het allerbeste gewenst te hebben, keerden we weer huiswaarts met de intentie er een geweldig aikido-jaar van te maken.